اجرای دقيق Scan disk : وجود اشکال در فايل های ذخيره شده بر روی هارد ديسک ممکن است کاهش کارآئی سيستم و بروز اشکالات فيزيکی هارد ديسک را بدنبال داشته باشد . با اجرای برنامه Scan disk می توان تعداد زيادی از خطاهای موجود بر روی هارد ديسک را برطرف نمود . برنامه فوق بررسی لازم در خصوص وجود اشکالات فيزيکی بر روی هارد ديسک را نيز انجام خواهد داد . بخاطر داشته باشيد که با توجه به ظرفيت هارد ديسک نصب شده بر روی کامپيوتر ، فرآيند بررسی وضعيت هارد ديسک می تواند مدت زمان زيادی بطول انجامد و نمی بايست در اين فاصله عمليات خاصی را انجام داد .

حذف فايل های موقت موجود بر روی هارد ديسک : فايل های موقت به آندسته از فايل ها اطلاق می گردد که معمولا” پس از نصب يک برنامه همچنان بر روی هارد ديسک باقی می مانند و می توان بدون نگرانی اقدام به حذف آنان نمود .

حذف اطلاعات موجود در Cache برنامه مرورگر : فايل های cache شده ، به آندسته از فايل هائی اطلاق می گردد که در زمان استفاده از اينترنت بر روی سيستم شما باقی مانده و اغلب شامل تصاويری می باشند که به منظور نمايش صحيح صفحات وب ، برنامه مرورگر مجبور به دريافت آنان از اينترنت شده است .

defrag نمودن فايل های موجود بر روی هارد ديسک : defrag ، سازماندهی فايل های موجود بر روی هارد ديسک را بگونه ای انجام خواهد داد که امکان بازيابی آنان با سرعت بيشتری ميسر می گردد .

اجرای يک برنامه ويروس ياب : اغلب ويروس های کامپيوتری درصد بالائی از منابع سيستم را استفاده می نمايند . همين موضوع می تواند کاهش کارآئی سيستم را بدنبال داشته باشد . برخی از ويروس ها حتی می توانند باعث از کارافتادن کامل سيستم گردند . به منظور برخورد موثر با ويروس های موجود همواره سعی نمائيد که از يک برنامه آنتی ويروس بهنگام شده استفاده کرده و عمليات پويش به منظور يافتن ويروس را در فواصل زمانی خاصی تکرار نمائيد .

بررسی سيستم به منظور وجود Spyware : تعداد زيادی از وب سايـت ها بدون آگاهی شما اقدام به نصب Spyware بر روی سيستم شما می نمايند . يک spyware می تواند صرفا” در حد و اندازه يک کوکی ساده باشد که وب سايت های ملاقات شده توسط شما را در خود ثبت می نمايد و يا برنامه هائی باشند که امکان دستيابی ساير افراد به کامپيوتر شما را فراهم می نمايند . در اين رابطه می توان از برنامه های متعدد Anti Spyware به منظور پويش و برخورد با اين نوع برنامه ها استفاده نمود .

غيرفعال نمودن برنامه های نصب شده غيرضروری :يکی ديگر از دلايلی که می تواند کاهش سرعت کامپيوتر را بدنبال داشته باشد ، تعداد و تنوع برنامه هائی است که در زمان راه اندازی سيستم اجراء می گردند. در ويندوز XP می توان با استفاده از برنامه کاربردی MsConfig برنامه هائی را که در زمان راه انداری سيستم فعال می گردند مشاهده و در رابطه با آنان تعيين تکليف نمود . با استفاده از برنامه MsConfig صرفا” می توان ليست برنامه هائی را که در زمان راه اندازی سيستم اجراء می گردند مشاهده نمود و نمی توان از اين طريق آنان را حذف نمود . پيشنهاد می گردد که حتی المقدور از نصب برنامه های غير ضروری بر روی کامپيوتر اجتناب گردد ، چراکه هر برنامه پس از نصب درصدی از منابع سيستم را استفاده خواهد کرد و بديهی است که در اينچنين مواردی می بايست در انتظار کاهش کارآئی سيستم بود. بخاطر داشته باشيد که برای حذف يک برنامه از روی کامپيوتر از برنامه هائی موسوم به Uninstall می بايست استفاده گردد . حذف فولدرهای حاوی برنامه به تنهائی در اين رابطه کافی نبوده و اطلاعات مربوط به آنان همچنان در ريجستری باقی خواهد ماند .

پاک کردن ريجستری : ريجستری تنظيمات و اطلاعات مورد نياز ويندوز و ساير برنامه های نصب شده را در خود نگهداری می نمايد . به موازات افزايش فرآيندهای نصب و يا Uninstall ممکن است اطلاعات غيرضروری متعددی در ريجستری باقی بماند . در چنين مواردی می توان برای حذف اطلاعات غيرضروری موجود در ريجستری از برنامه های کاربردی متعددی استفاده نمود .

ايجاد يک فايل Swap با ظرفيت ثابت : هر يک از نسخه های ويندوز تابع يک رويکرد خاص برای Paging و فايل swap ذخيره شده بر روی هارد ديسک می باشند. پس از اشغال تمامی فضای حافظه اصلی از فايل swap به منظور ذخيره اطلاعات استفاده خواهد شد . اندازه فايل فوق ثابت نبوده و می تواند با توجه به شرايط موجود تغيير نمايد . پس از استفاده از تمامی فضای حافظه و ظرفيت اختصتاص يافته برای فايل swap ، ويندوز اقدام به افزايش ظرفيت آن می نمايد . در صورت تحقق چنين شرايطی سرعت و کارآئی سيستم کاهش پيدا خواهد کرد . برای مشخص نمودن ظرفيت فايل swap می توان از گزينه System موجود در control panel استفاده نمود ( System |Advanced | Performance Settings | Advanced | Virtual memory ) . مثلا” می توان حداقل و حداکثر ظرفيت فايل swap را مشابه و معادل سيصد مگابايت در نظر گرفت .

بهنگام نمودن درايورهای سيستم : پيشنهاد می گردد همواره درايورهای مربوط به کارت ويدئو و کنترل کننده IDE بهنگام شده و از جديدترين درايورهای ارائه شده مرتبط با آنان استفاده گردد .

استفاده از حافظه RAM بيشتر و هارد درايوهائی با ۷۲۰۰ دور در دقيقه ( RPM ) : حافظه اصلی و هارد درايو دو قطعه اصلی در کامپيوتر می باشند که نسبت به پردازنده دارای سرعت بمراتب کمتری می باشند . افزايش حافظه RAM می تواند اثرات مثبتی را در ارتباط با سرعت اجرای برنامه های کامپيوتری بدنبال داشته باشد . سعی گردد از هارد درايوهائی استفاده گردد که RPM ( دور در دقيقه ) بالائی داشته باشند ( نظير ۷۲۰۰ دور در دقيقه ) .

تبديل سيستم فايل : در صورتی که بر روی سيستم شما ويندوز ۹۵ نصب شده است ، ويندوز از سيستم فايل FAT 16 استفاده می نمايد . در صورت تبديل سيستم فايل فوق به FAT 32 ، سرعت سيستم افزايش نخواهد يافت ولی حجم و تعداد فايل هائی را که می توان بر روی هارد ديسک ذخيره نمود ، افزايش می يابد . در صورت استفاده از ويندوز XP و يا ۲۰۰۰ ، ارتقاء FAT16/32 به NTFS بهبود کارآئی و امنيت سيستم را بدنبال خواهد داشت . توجه داشته باشيد که پس از تبديل سيستم فايل ، امکان برگشت به وضعيت قبلی وجود نخواهد داشت. نسخه های ويندوز ۹۵ ، ۹۸ ، SE و ME قادر به خواندن اطلاعات از سيستم فايل NTFS نمی باشند . بنابراين در صورتی که قصد استفاده از سيستم به صورت dual-booting ( نصب بيش از يک سيستم عامل و انتخاب يکی از آنان در زمان راه اندازی سيستم ) را داشته باشيد و يا تمايل به اشتراک درايوهای موجود بين چندين سيستم عامل را داريد ، بهتر است که از FAT32 استفاده نمائيد .

در صورتی که تمامی موارد اشاره شده منجر به حل مشکل کاهش سرعت نگردد ، می توان هارد ديسک را مجددا” فرمت و اقدام به نصب سيستم عامل و ساير نرم افزارهای دلخواه نمود و يا در صورت ضرورت سخت افزار سيستم را ارتقاء داد.